دسته بندی: کلروفرم

کلروفرم چیست؟

کلروفرم (chloroform) که از نظر شیمیایی به عنوان تری کلرومتان شناخته می شود، یک ترکیب آلی متشکل از اتم های کربن، هیدروژن و کلر است. طیف وسیع و متنوعی از کاربردها، از کاربردهای پزشکی تا فرآیندهای صنعتی را شامل می شود. هدف این مقاله ارائه یک نمای کلی از کلروفرم، بررسی خواص، سنتز، کاربردها، ملاحظات ایمنی و اثرات زیست محیطی آن است.

خواص و ساختار کلروفرم

فرمول شیمیایی کلروفرم CHCl3 است که یک اتم کربن به سه اتم کلر و یک اتم هیدروژن پیوند دارد. این ماده به صورت مایعی بی رنگ با بوی شیرین شبیه بوی اتر است و وزن مولکولی آن تقریباً 119.38 گرم بر مول است. کلروفرم بسیار فرار است، به راحتی در دمای اتاق تبخیر می شود و نقطه جوش آن 61.15 درجه سانتیگراد (142.07 درجه فارنهایت) است.

سنتز کلروفرم

کلروفرم را می توان از طریق روش های مختلفی سنتز کرد که یکی از آنها شامل واکنش بین متان و گاز کلر در حضور یک کاتالیزور، معمولاً نور ماوراء بنفش است. واکنش به صورت زیر انجام می شود:

CH4 + 3Cl2 → CHCl3 + 3HCl

روش رایج دیگر برای تولید کلروفرم از طریق واکنش بین اتانول و هیپوکلریت سدیم است:

CH3CH2OH + 3NaOCl → CHCl3 + 3NaOH + H2O

موارد استفاده کلروفرم

کاربردهای پزشکی

از نظر تاریخی، کلروفرم به طور گسترده ای به عنوان یک بیهوشی در طی مراحل جراحی استفاده می شد. با این حال، به دلیل نگرانی های ایمنی و اثرات نامطلوب بالقوه بر روی کبد و کلیه ها، استفاده پزشکی از آن به طور قابل توجهی در طول سال ها کاهش یافته است. امروزه، کلروفرم در موارد تخصصی مانند حلال برای آماده سازی دارویی یا به عنوان یک معرف آزمایشگاهی کاربرد محدودی پیدا می کند.

کاربردهای صنعتی

کلروفرم به دلیل خواص حلال خود کاربردهای صنعتی متعددی دارد. در تولید رنگ‌ها، رزین‌ها، آفت‌کش‌ها و انواع واسطه‌های دارویی استفاده می‌شود. علاوه بر این، به عنوان یک حلال برای روغن ها، چربی ها، لاستیک و آلکالوئیدهای مختلف عمل می کند. توانایی کلروفرم در حل کردن طیف وسیعی از مواد، آن را به یک جزء ارزشمند در چندین فرآیند تولید تبدیل می کند.

ملاحظات ایمنی

در حالی که تری کلرومتاندر طول تاریخ به طور گسترده ای مورد استفاده قرار گرفته است، مشخصات ایمنی آن نگرانی هایی را ایجاد کرده است. قرار گرفتن در معرض طولانی مدت یا مصرف تری کلرومتان می تواند منجر به مشکلات سلامتی مختلفی از جمله آسیب کبد و کلیه، مشکلات تنفسی و حتی سرطان شود. استنشاق غلظت های بالا می تواند باعث سرگیجه، حالت تهوع و در موارد شدید، از دست دادن هوشیاری شود. استفاده از تری کلرومتان در مناطق دارای تهویه مناسب و با اقدامات حفاظتی مناسب بسیار مهم است.

اثرات زیست محیطی

کلروفرم به عنوان عامل مهمی در آلودگی محیط زیست شناخته شده است. انتشار آن در طی فرآیندهای صنعتی یا دفع می تواند هوا، آب و خاک را آلوده کند. کلروفرم یک ترکیب آلی فرار (VOC) در نظر گرفته می شود و به تشکیل ازن در سطح زمین که یک آلاینده هوا است کمک می کند. حضور بیش از حد کلروفرم در منابع آبی نیز ممکن است اثرات نامطلوبی بر موجودات آبزی داشته باشد. بنابراین، مدیریت و کنترل مناسب زباله های این ماده برای کاهش اثرات زیست محیطی آن ضروری است.

نتیجه

تری کلرومتان ، یک ترکیب مبتنی بر کربن، تاریخچه ای غنی با کاربردهای متنوع در محیط های پزشکی، صنعتی و آزمایشگاهی دارد. در حالی که در گذشته به طور گسترده به عنوان یک بیهوشی استفاده می شد، کاربردهای پزشکی آن به دلیل نگرانی های ایمنی کاهش یافته است. خواص حلال این ماده آن را در فرآیندهای صنعتی ارزشمند می کند، اگرچه باید اقدامات احتیاطی برای اطمینان از حمل و نقل ایمن و جلوگیری از آلودگی محیط زیست انجام شود. با پیشرفت تحقیقات، ارزیابی مداوم اثرات ایمنی و زیست محیطی کلروفرم، با در نظر گرفتن جایگزین های پایدارتر برای کاربردهای مختلف آن، مهم است.

مترادف ها : تری کلرومتان، کلروفرمیوم، فریون 20، تری کلرید متان، متیل تری کلراید، متنیل تری کلراید، متنیل کلراید، مبرد-20