دسته بندی: تولوئن

تولوئن چیست؟

تولوئن یک حلال آلی پرکاربرد است که نقش مهمی در صنایع مختلف دارد. تولوئن که با نام متیل بنزن نیز شناخته می شود، یک هیدروکربن معطر با فرمول شیمیایی C7H8 است. این مایع بی رنگ با بوی شیرین و تند است. تولوئن از نفت به دست می آید و عمدتاً در طی فرآیند ساخت بنزین تولید می شود. با این حال، آن را می توان به مقدار کمی در طبیعت نیز یافت، مانند نفت خام، گاز طبیعی و گازهای آتشفشانی.

خواص تولوئن

•  حالت فیزیکی: این ماده یک مایع در دمای اتاق است
•  وزن مولکولی: وزن مولکولی تولوئن تقریباً 92.14 گرم بر مول است
•  نقطه جوش: این ماده دارای نقطه جوش 110.6 درجه سانتیگراد (231.1 درجه فارنهایت) است.
• نقطه ذوب: نقطه ذوب تولوئن 93- درجه سانتی گراد (135- درجه فارنهایت) است.
•  حلالیت: این ماده با آب اختلاط ناپذیر است اما در حلال های آلی مختلف محلول است
• چگالی: چگالی تولوئن 0.87 g/cm³ است.

موارد استفاده از تولوئن

تولوئن یک ترکیب همه کاره با کاربردهای متعدد در صنایع مختلف است. برخی از کاربردهای قابل توجه آن عبارتند از:

•  حلال صنعتی: این ماده به طور گسترده ای به عنوان حلال در تولید رنگ، پوشش، چسب و لاک استفاده می شود. توانایی آن در حل کردن مواد مختلف آن را در تسهیل واکنش های شیمیایی و اطمینان از ویژگی های محصول مورد نظر ارزشمند می کند.
•  افزودنی سوخت: این ماده معمولاً به بنزین اضافه می شود تا رتبه بندی اکتان را بهبود بخشد که عملکرد موتور را افزایش می دهد. این امکان احتراق کارآمد را فراهم می کند و صدای تق تق یا پینگ را در موتور کاهش می دهد.
• داروها: این ماده در داروسازی به عنوان حلال برای فرمولاسیون و استخراج دارو استفاده می شود. این به توسعه فرمولاسیون مایع کمک می کند و حلالیت مواد فعال دارویی را تضمین می کند.
•  ساخت مواد شیمیایی: این ماده به عنوان پیش ساز برای چندین ماده شیمیایی مهم مانند بنزن، زایلن ها و تولوئن دی ایزوسیانات (TDI) عمل می کند. این ترکیبات در تولید پلاستیک، لاستیک، الیاف مصنوعی و پلی یورتان ها کاربرد دارند.
•  صنعت لاستیک و پلیمر: این ماده به عنوان حلال برای لاستیک، رزین و پلیمرها در طول فرآوری و ساخت آنها استفاده می شود.

اثرات تولوئن بر سلامتی

در حالی که تولوئن مزایای بی شماری را در کاربردهای صنعتی ارائه می دهد، مهم است که از خطرات بهداشتی مرتبط با آن آگاه باشید. قرار گرفتن در معرض تولوئن می تواند منجر به اثرات مختلف سلامتی شود، از جمله:

•  استنشاق: تنفس بخار این ماده می تواند باعث تحریک سیستم تنفسی شود و منجر به علائمی مانند سردرد، سرگیجه و حالت تهوع شود. قرار گرفتن در معرض طولانی مدت ممکن است منجر به علائم شدیدتر از جمله گیجی، از دست دادن حافظه و حتی بیهوشی شود.
• تماس با پوست: تماس مستقیم با تولوئن می تواند باعث تحریک پوست، قرمزی و درماتیت شود. قرار گرفتن در معرض طولانی مدت یا مکرر ممکن است منجر به بیماری های پوستی جدی تر شود.
• قرار گرفتن در معرض مزمن: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض این ماده با اثرات نامطلوب بر روی سیستم عصبی مرکزی (CNS) همراه بوده است. این می تواند باعث مسمومیت عصبی شود که منجر به اختلال در عملکردهای شناختی، لرزش و حتی اختلالات عصبی می شود.

استفاده از تولوئن با احتیاط و رعایت اقدامات ایمنی مناسب در محیط های شغلی برای به حداقل رساندن خطرات مرتبط با قرار گرفتن در معرض بسیار مهم است.

اثیر تولوئن بر محیط زیست

تولوئن، مانند بسیاری از مواد شیمیایی دیگر، در صورت عدم استفاده صحیح می تواند اثرات مضری بر محیط زیست داشته باشد. در اینجا برخی از ملاحظات زیست محیطی کلیدی مرتبط با تولوئن آورده شده است:

•  آلودگی هوا: این ماده یک ترکیب آلی فرار (VOC) است که به آلودگی هوا کمک می کند. این می تواند با اکسیدهای نیتروژن و نور خورشید واکنش نشان دهد و ازن سطح زمین را تشکیل دهد که جزء مه دود است و می تواند اثرات نامطلوبی بر سلامت انسان و اکوسیستم داشته باشد.
•  آلودگی آب: دفع نادرست این ماده می تواند منجر به آلودگی منابع آب شود. حتی مقادیر کمی تولوئن می تواند اثرات سمی بر زندگی آبزیان داشته باشد و قرار گرفتن در معرض طولانی مدت می تواند تعادل اکوسیستم ها را به شدت مختل کند.
•  آلودگی خاک: نشت یا نشت تولوئن می تواند خاک را آلوده کند و رشد گیاه را تحت تأثیر قرار داده و فعالیت میکروبی را مهار کند. این خاک های آلوده ممکن است برای بازیابی حاصلخیزی خود و به حداقل رساندن اثرات زیست محیطی نیاز به اصلاح داشته باشند.

قدامات احتیاطی و مقررات ایمنی

با توجه به خطرات احتمالی مرتبط با قرار گرفتن در معرض تولوئن، رعایت احتیاطات ایمنی و رعایت دستورالعمل‌های نظارتی بسیار مهم است. برخی از اقدامات ایمنی کلیدی عبارتند از:

• تهویه مناسب: از تهویه کافی در محیط های کاری که تولوئن استفاده می شود یا ذخیره می شود اطمینان حاصل کنید تا غلظت بخارات موجود در هوا به حداقل برسد.
• تجهیزات حفاظت فردی (PPE): از PPE مناسب مانند دستکش، عینک و محافظ تنفسی برای جلوگیری از تماس مستقیم و استنشاق بخار تولوئن استفاده کنید.استنشاق سطوح کم تا متوسط تولوئن می تواند باعث خستگی، گیجی، ضعف و حالت تهوع و همچنین از دست دادن حافظه، اشتها، شنوایی و بینایی رنگی شود. گاهی اوقات به عنوان یک ماده استنشاقی تفریحی استفاده می شود، اما استنشاق سریع غلظت بالای این ماده می تواند باعث عوارض عصبی شدید و حتی مرگ شود.
•  نگهداری و جابجایی: این ماده را در ظروف تایید شده و دور از منابع اشتعال نگهداری کنید. از برچسب زدن و کنترل مناسب پیروی کنید

مترادف ها : متیل بنزن، تولوول، فنیل متان، متیل بنزن، متیل بنزول، متاسید